پترولوژی و ژئودینامیک سنگ های بازیک مجموعه افیولیت غرب خوی- شمال غرب ایران

منطقه مورد مطالعه بخشی از مجموعه غربی افیولیت خوی می باشد که در امتداد سوچر زون اصلی زاگرس در شمال -غرب ایران و در جنوب غرب شهرستان خوی قرار دارد. مجموعه غربی افیولیت خوی با سن کرتاسه فوقانی به عنوان بخشی از افیولیت های نئوتتیس در شمال غربی ایران محسوب می شود و ادامه آن به غرب به سمت افیولیت های آناتولی در جنوب شرقی ترکیه گسترش یافته است. این مجموعه افیولیتی شامل سنگ های توالی پوسته ای و گوشته ای بوده و یک توالی واقعی افیولیتی را هر چند بصورت به هم ریخته نشان می دهد. سنگ های گوشته ای در این افیولیت پریدوتیت ها و سرپانتینیت ها و سنگ های پوسته ای شامل گابروها، گدازه های بالشی، دیاباز و سنگ های رسوبی اعماق دریا می باشند. از نظر پتروگرافی سنگ های مورد مطالعه شامل طیف وسیعی از سنگ های آذرین، دگرگونی و رسوبی مشتمل بر بازالت، آندزیت بازالت، بازالت ملافیر، گابرو، الیوین گابرو، میکرو گابرو، آمفیبولیت، دیاباز و آهک برشی می باشد. بررسی الگوی توزیع عناصر کمیاب حاصل از سنگ کل، نشان دهنده غنی شدگی عناصر lree و تهی شدگی عناصر hree هستند. که این غنی شدگی lree و تهی شدگی hree به همراه آنومالی منفی tnt در نمودارهای عنکبوتی اشاره به تشکیل سنگ های مورد بررسی در مناطق فرافرورانشی دارد. خصوصیات پتروگرافی به همراه ژئوشیمی عناصر نادر خاکی، عناصر کمیاب و نیز شیمی کلینوپیروکسن نشان دهنده ماهیت ساب آلکالن تا تولئیتی و اشتقاق سنگ های مورد بررسی از یک محیط مرتبط با فرافرورانش است. بر اساس مطالعات مینرال شیمی بازالت های بالشی، ترکیب پلاژیوکلازها لابرادواریت تا آلبیت می باشد. کلینوپیروکسن ها دارای ترکیب اوژیتی هستند. ترکیب اعضای نهایی کلینوپیروکسن ها بین wo0.377-0.420 en0.339-0.435 fs0.143-0.241 در نوسان می باشد. عدد منیزیم کلینوپیروکسن ها در حدود 63/6 % است. سنگ های مورد مطالعه در نمودارهای تکتونوماگمایی ویژگی های بین محیط های پشته های میان اقیانوسی و جزایر قوسی را نمایان می کنند. با توجه به این که این ویژگی ها بیشتر مرتبط به حوضه های حاشیه ای کششی هستند، لذا احتمالاً سنگ های بازیک مجموعه غربی افیولیت خوی، در یک حوضه کششی پشت قوسی در بالای زون فرافرورانشی تشکیل شده اند. بنابراین به نظر می رسد که مجموعه افیولیتی خوی در یک محیط زمین ساختی مشابه با دیگر افیولیت های نئوتتیس اواخر کرتاسه در ایران (مانند نائین، بافت، دهشیر و شهر بابک) تشکیل شده باشد.